Επιγενετική βάση έχουν οι μισοί καρκίνοι αλλά και πολλές άλλες ασθένειες στον άνθρωπο, οφείλονται δηλαδή στην αλλαγή του φαινοτύπου των κυττάρων χωρίς όμως να υπάρξει αλλαγή στο DNA. |
Ιδιαίτερη σημασία στην προστασία από τον καρκίνο έχει η κατανάλωση μπρόκολου και σκόρδου ιδίως σκορδόξυδου, λόγω της περιεκτικότητάς σε αναστολείς της αποακετυλάσης που κρατούν ενεργά τα γονίδια τα οποία καταστέλλουν τον καρκίνο. Αυτά επισήμανε καθηγητής γενετικής στο ΑΠΘ και διευθυντής του Ινστιτούτου Βιοτεχνολογίας του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Αθανάσιος Τσαφτάρης στο πλαίσιο διημερίδας με θέμα «Ολιστικές τεχνολογίες ανάλυσης στη βιολογία συστημάτων με έμφαση στη μεταβονομική» που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη. «Η επιγενετική είναι ένα ακόμη σύστημα κληρονομικό πέραν της γενετικής. Μέχρι τώρα η γενετική, με βάση τον Μέντελ, έλεγε ότι οι πληροφορίες περνούν από τη μια γενιά στην άλλη από το ένα κύτταρο στο άλλο, και ότι αλλαγές μπορεί να συμβούν στον φαινότυπο ενός οργανισμού μόνο αν αλλάξει ο γενότυπος , δηλαδή τα γονίδια. Με τις κλασικές μεταλλάξεις αλλάζουν τα γονίδια και έτσι διαφοροποιείται ο ένας οργανισμός από τον άλλο. Σήμερα βλέπουμε ότι πέραν αυτού του συστήματος που λειτουργεί, υπάρχουν πληροφορίες κληρονομήσιμες οι οποίες μπορεί να μεταφερθούν από ένα κύτταρο στο επόμενο θυγατρικό ή από τη μια γενιά στην άλλη αλλά και να δημιουργήσουν παραλλαγές. Αλλά οι παραλλαγές αυτές δεν περιλαμβάνουν αλλαγές στο DNA, περιλαμβάνουν μόνο επιγενετικές αλλαγές στο DNA» εξήγησε ο κ Τσαφτάρης. Kαι πρόσθεσε: «Το σύστημα που περιέγραψα πρώτα ήταν το σύστημα της μεθυλίωσης του DNA. Κατά διαστήματα το γενετικό κείμενο, δηλαδή τέσσερα γράμματα στις βάσεις του DNA έχουν τόνους σε κάποια σημεία. Το πού θα μπει αυτός ο τόνος παίζει καθοριστικό ρόλο στο αν το γονίδιο που κρύβεται από κάτω θα δουλέψει ή όχι. Συνήθως τα μεθυλιωμένα γονίδια δεν δουλεύουν άρα μπορεί να το έχεις το γονίδιο, να το δείχνει η ανάλυση του DNA αλλά, αν είναι μεθυλιωμένο και δεν δουλεύει, στον φαινότυπο είναι σαν να μην το έχεις. Να λοιπόν πως η μεθυλίωση του DNA είναι ένα επιγενετικό σύστημα που μπορεί να φτιάξει νέους φαινοτύπους χωρίς να γίνουν αλλαγές στο DNA». Το περιβάλλον και η διατροφή μπορεί να έχουν επίπτωση στην ανάπτυξη του οργανισμού μέσω των επιγενετικών φαινομένων. «Μια σειρά ασθενειών στον άνθρωπο έχουν βάση την επιγενετική. Οι μισοί καρκίνοι έχουν επιγενετική βάση» συνέχισε ο κ. Τσαφτάρης τονίζοντας ότι μια σειρά φαρμάκων στοχεύουν στις επιγενετικές αλλαγές και ότι απ ΄αυτή τη σκοπιά σημασία έχει η σωστή διατροφή του ανθρώπου. «Μέχρι τώρα δεν την βλέπαμε τη διατροφή και από αυτή τη σκοπιά. Δηλαδή λέγαμε ο άνθρωπος έχει ανάγκη να φάει τόσο ασβέστιο, τόσα αμινοξέα, τόσες θερμίδες να μην παχύνει, να ασκείται κλπ. Τώρα όμως βλέπουμε ότι ο άνθρωπος έχει ειδικές ανάγκες. Ειδικές ανάγκες σε πολύ ειδικά τρόφιμα για να κρατήσει τα γονίδιά του ενεργά μέσω διαφόρων αναστολέων που λέγονται αποακετυλάσες των ιστονών. Έτσι καταλάβαμε τη μεγάλη σημασία που είχαν κάποια τρόφιμα στη διατροφή μας. Λέγαμε όλοι «τρώτε μπρόκολα σας προστατεύουν από τον καρκίνο, τρώτε σκόρδα και σας προστατεύουν από τον καρκίνο» χωρίς να καταλαβαίνουμε τι είναι αυτό που δίνει τη σημασία τους. Τώρα βλέπουμε ότι το μπρόκολο και το σκόρδο είναι μία πάρα πολύ καλή πηγή αυτών των αναστολέων των αποακετυλασών. Αυτά τα τρόφιμα έχουν συστατικά που βοηθούν να κρατήσουμε το γονιδίωμά μας ενεργό, δηλαδή κρατούν ενεργά ειδικά γονίδια και ιδιαίτερα εκείνα που καταστέλλουν τον καρκίνο», πρόσθεσε ο κ Ταφτάρης. |
Thessaloniki Time
